…

مقاله ای فوق العاده جذاب و خواندنی که توسط استاد عزیز خادم الامام و سایت وعده صادق اماده گردیده که در آن درباره معجزه جاوید؛قران کریم و مبحث شیر مادر در سوره های « بقره » و «لقمان » خواهد پرداخت توصیه ما بر این است که این مطلب را تا اخر مطالعه کنید…

بسم الله الرحمن الرحیم

 قرآن معجزه ی جاوید: سوره های « بقره » و «لقمان » و اعجاز « شیر مادر »

…

…

 قرآن، کلام خداوند و برترین کتابی است که بر دنیای خاکی نازل شده است. به جرأت می‌توان این کتاب عظیم را برنامه ی کامل زندگی بشر دانست؛ چرا که علاوه بر آموزش مسائل تربیتی، اخلاقی و دینی، اطلاعات گرانبهای علمی نیز در درون این کتاب مقدس نهفته می‌باشد که این اطلاعات به حول و قوه ی الهی با ظهور مفسر بزرگ قرآن کریم، حضرت مهدی موعود (عجل الله تعالی فرجه الشریف) إن شاء الله رمزگشایی خواهد شد.

 سوره ی « بقره»، دومین سوره از سوره‌های قرآن کریم می‌باشد و در زمره ی سوره‌های  مدنی  قرار  دارد.^(۱) گرچه  در  این  سوره  احکام  و  مسائل  اخلاقی  و  تربیتی بی شماری ذکر شده است، اما با کمی دقت می‌توان در لا به‌ لای آیات آن مطالب شگفت‌انگیز و معجزات شگفت‌آوری یافت. در آیه ی ۲۳۳ سوره ی « بقره » (البته با احتساب « بسم الله الرحمن الرحیم » مطابق فرمایش معصومین (علیهم السلام) بهتر است بگوییم آیه ی ۲۳۴)،^(۲) خداوند متعال قدرت‌نمایی فرموده و یکی از معجزات بزرگ خود را بیان نموده است.

 آیه ی ۲۳۳ سوره ی « بقره » چنین می‌فرماید:

…

…

در نگاه اول به نظر می‌رسد که آیه ی فوق تنها به بیان احکام الهی پرداخته و صرفاً مسائل اخلاقی و تربیتی را بیان می‌نماید، اما با نگاهی عمیق‌تر به آیه ی مذکور، می‌توان به معجزه‌ای بزرگ در علوم طبیعی پی می‌برد. در آیه ی « ۲۳۳ » سوره ی « بقره » چنین بیان شده است:

« مادران ، فرزندان خویش را دو سال تمام شیر دهند، برای کسی که می‏خواهد شیر دادن را کامل کند. »

در ظاهر، آیه ی مذکور صرفاً یک حکم تربیتی و اخلاقی می‌باشد، اما با تعمق بیشتر، می‌توان معجزه‌ای عظیم در آن پیدا  کرد.

در آیه ی « ۲۳۳ » سوره ی مبارکه ی « بقره »، صراحتاً ذکر شده است که برای کامل شدن دوره ی شیردهی، مادر باید ۲ سال تمام (۲۴ ماه) به فرزند خود شیر دهد. این آیه، به وضوح عدد  « ۲ سال » را در مورد دوره ی « کامل » شیر دهی بیان می نماید.

در آیه ی « ۱۴ » سوره ی مبارکه ی « لقمان » (البته با احتساب « بسم الله الرحمن الرحیم » مطابق فرمایش معصومین (علیهم السلام) بهتر است بگوییم آیه ی ۱۵)،^(۳) نیز به مسئله ی مذکور اشاره شده و دوران شیردهی به کودک، دو سال تمام ذکر شده است:

…

…

اما اعجاز ذکر شده، مربوط به چیست؟

 با پیشرفت های به دست آمده در عرصه های مختلف علوم پزشکی، مشخص شده است که « شیر مادر » از اهمیت بسیار بالایی در تغذیه و سلامت نوزاد و شیرخوار برخوردار است و هیچ شیر دیگری و یا محصولات و فرآورده های مشابه تجاری، نمی توانند جایگزین آن شوند. مطابق پیشرفت های انجام شده در علوم پزشکی مشخص گردیده است که شیر مادر برای شیرخوار، فواید زیر را به همراه دارد:^(۴)

 ۱) افزایش فعالیت سیستم ایمنی.

۲) کاهش بروز عفونت های دستگاه تنفسی، دستگاه ادراری، عفونت گوش میانی.

۳) کاهش بروز سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار.

۴) افزایش ضریب هوشی.

۵) کاهش بروز دیابت نوع ۱ و ۲٫

۶) کاهش بروز چاقی.

۷) کاهش بروز حساسیت (آلرژی).

۸ ) کاهش بروز بیماری گوارشی خطرناک انتروکولیت نکروزان در نوزادان نارس.

۹) کاهش بروز آلرژی، آسم، سلیاک و بیماری های قلبی – عروقی در بزرگسالی.

و …

از سوی دیگر مطابق کشفیات جدید، شیر دهی توسط مادر، فواید متعددی برای مادر نیز به همراه دارد. برخی از این فواید، عبارتند از: ^(۵)

۱) تقویت ارتباط عاطفی مادر و کودک.

۲) قطع سریعتر خونریزی رحمی بعد از زایمان.

۳) کاهش میزان بروز سرطان های سینه، سرطان تخمدان و سرطان آندومتر در مادر.

۴) کاهش دوز انسولین در مادران مبتلا به مرض قند (دیابت).

۵) کاهش بروز بیماری های قلبی – عروقی در مادر.

۶) کاهش بروز سندرم متابولیک در مادر.

و …

 با توجه به مطالب ذکر شده، به راحتی می توان دریافت که استفاده از شیر مادر، فواید متعددی برای شیرخوار و مادر دارد و دین مبین اسلام در قرن ها قبل و پیش از مشخص شدن نتایج کشفیات امروز، در قالب آیات قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) بر استفاده از شیر مادر تاکید ورزیده است.

 اما اعجاز اصلی که در دو آیه ی نامبرده مستتر است، بسیار شگفت انگیزتر از مسئله ای است که به آن اشاره شد! در واقع اعجاز اصلی آیات نامبرده، مربوط به تاکید آن ها بر شیردهی به مدت ۲ سال تمام (۲۴ ماه) می باشد:

 آیه ی ۲۳۳ سوره ی « بقره » چنین می‌فرماید:

…

 …

آیه ی ۱۴ سوره ی « لقمان » نیز چنین می‌فرماید:

…

…

 همانگونه که ملاحظه فرمودید، قرآن کریم، بر ۲ سال (۲۴ ماه) شیردهی توسط مادر به فرزند، تاکید می ورزد؛ به خصوص که در سوره ی مبارکه « بقره » آیه ی « ۲۳۳ » می فرماید: « برای کسی که می خواهد شیردهی را کامل کند ». این مسئله نشان می دهد که از نظر خداوند متعال، کمال شیر دهی مادر به فرزند، در طی ۲سال (۲۴ ماه) شیردهی مادر، حاصل می شود.

 این اشاره ی صریح قرآن مجید به عدد ۲ سال (۲۴ ماه) یکی از بزرگترین اعجازهای قرآن مجید در ۱۴ قرن پیش می باشد؛ زیرا تحقیقات انجام شده در چند دهه ی اخیر، ثابت کرده اند که بیشترین فواید شیردهی برای نوزاد، از شیردهی به مدت ۲ سال تمام (۲۴ ماه) حاصل می گردد:

 الف) مطابق دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مادران باید تا ۲ سال فرزندان خود را شیر دهند و تغذیه ی تکمیلی نیز باید از زمان شش ماهگی شیرخوار، در کنار شیر مادر آغاز شود؛ اما شیر مادر باید تا ۲ سالگی شیرخوار ادامه یابد:^(۶)

…

…

دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی (WHO) در مورد لزوم ادامه یافتن شیر مادر تا ۲ سالگی شیرخوار.

…

…

دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی (WHO) در مورد لزوم ادامه یافتن شیر مادر تا ۲ سالگی شیرخوار.

…

...

ب) مطابق دستورالعمل مجمع معتبر آکادمی اطفال آمریکا (American Academy of Pediatrics)، بهتر است شیر مادر باید حداقل تا ۲ سالگی شیرخوار ادامه یابد (هر چند این آکادمی، لزوم شیردهی را حداقل تا یکسالگی ضروری و حیاتی دانسته است):^(۷)

…

…

دستورالعمل آکادمی اطفال آمریکا (American Academy of Pediatrics) در مورد مفید بودن ادامه یافتن شیر مادر تا ۲ سالگی شیرخوار.

 ج) مطابق دستورالعمل مجمع معتبر انجمن اطفال کانادا (Canadian Pediatrics Association)، شیر مادر باید حداقل تا ۲ سالگی شیرخوار ادامه یابد:^(۸)

 …

…

دستورالعمل انجمن اطفال کانادا (Canadian Pediatrics Association) در مورد لزوم ادامه یافتن شیر مادر حداقل تا ۲ سالگی شیرخوار.

با توجه به مطالب فوق، در می یابیم که علیرغم اختلاف نظرهای جزیی بین سازمان های معتبر بهداشتی و انجمن های معتبر متخصصین اطفال، عمده ی فواید شیرخوارگی برای شیرخوار، با ۲ سال مصرف شیر مادر به دست می آید و این مطلبی است که قرآن مجید، در حدود ۱۴ قرن قبل در لا به لای آیات مبارکه ی خود بیان نموده بود.

 اما شگفتی هنگامی افزون می گردد که بدانیم فواید شیردهی برای مادر شیرده نیز حداقل بعد از ۲ سال شیر دهی به دست می آید!:

 الف) شیردهی به مدت ۲ سال و پیشگیری از سرطان سینه: در مقالات و کتب پزشکی متعددی، به نقش مهم شیردهی مادر، در جلوگیری از بروز سرطان سینه در خود وی اشاره شده است. اما نکته ی مهم این که در بسیاری از کتب مرجع و تحقیقات میدانی انجام شده، عدد ۲ سال شیردهی، نقش کلیدی در این میان بازی می کند!:

در کتاب معتبر و مرجع بیماری های زنان و زایمان (Danforth’s Obstetrics & (Gynecology به صراحت بیان شده است که به منظور بروز اثرات ضد سرطان سینه ی « شیردهی مادر »، مادران شیرده باید حداقل ۲۴ ماه به نوزادان خود شیر دهند. این مطلب، هم در ویرایش های قدیمی تر کتاب و هم در ویرایش جدید کتاب (ویرایش ۱۰ (۲۰۰۸)) به چشم می خورد:^(۹)

…

…

تذکر  کتاب  مرجع  (Danforth’s Obstetrics & Gynecology)  ویرایش ۹ (۲۰۰۳)  در  مورد  این  که « شیردهی مادر » حداقل باید به مدت ۲۴ ماه ادامه یابد تا خواص ضد سرطانی آن در بدن مادر تثبیت گردد.

…

…

تذکر  کتاب  مرجع  (Danforth’s Obstetrics & Gynecology)  ویرایش ۱۰ (۲۰۰۸)  در  مورد  این  که « شیردهی مادر » حداقل باید به مدت ۲۴ ماه ادامه یابد تا خواص ضد سرطانی آن در بدن مادر تثبیت گردد.

لازم به ذکر است که گرچه در کتاب مذکور، زمان تجمعی شیردهی لازم برای پیشگیری از سرطان سینه را حداقل ۲۴ ماه ذکر کرده است، اما واضح است که شیر دادن  ۲ ساله ی (۲۴ ماهه ی) مادر به حتی یک فرزند خود (مطابق دستور قرآن کریم) نیز می تواند اثر مفید ضد سرطانی شیر مادر را حتی در همان یک بار شیردهی نیز ظاهر نماید و زنان مسلمان حتی با یک شیردهی ۲۴ ماهه (۲ ساله) به یک فرزند خود نیز می توانند مانع بروز سرطان سینه در خود شوند.

 نکته ی مهم این که علیرغم تغییر بسیاری از مطالب در دو ویرایش ۹ و ۱۰ کتاب (Danforth) عدد ۲۴ ماه شیردهی ثابت مانده است!^(۱۰)

 البته مسئله ی لزوم شیر دادن به مدت ۲۴ ماه (۲ سال تمام) به منظور جلوگیری از بروز سرطان سینه، تنها در کتاب (Danforth) ذکر نشده است، بلکه مقالات مختلف و متعددی وجود دارند که نشان می دهند، عدد ۲۴ ماه یا ۲ سال، یک زمان کلیدی برای شیردهی مادر به منظور پیشگیری از سرطان سینه می باشد! و جالب این که این مقالات، حاصل تحقیقات انجام شده در کشورهای مختلف می باشند: ^(۱۱)

…

…

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی به ازای هر نوزاد و بیش از ۷۲ ماه در کل، در جلوگیری از سرطان سینه؛ (محل انجام تحقیق : چین)

…

…

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی مادر، در جلوگیری از سرطان سینه؛ (محل انجام تحقیق : ایالات متحده ی آمریکا)

…

…

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی مادر، در جلوگیری از سرطان سینه؛ (محل انجام تحقیق : یونان)

…

…

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی مادر، در جلوگیری از سرطان سینه؛ (محل انجام تحقیق : یونان)

…

...

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی مادر، در جلوگیری از سرطان سینه؛ (محل انجام تحقیق : ایالات متحده ی آمریکا)

البته برخی از تحقیقات پا را از این نیز فراتر گذاشته اند و شیردهی به میزان ۲ سال (۲۴ ماه) برای هر فرزند را در پیشگیری از سرطان سینه مفید دانسته اند: ^(۱۲)

…

…

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی به ازای هر نوزاد و بیش از ۷۲ ماه در کل، در جلوگیری از سرطان سینه؛ (محل انجام تحقیق : چین)

 بدین ترتیب همانگونه که ملاحظه فرمودید، مطابق فرمایش قرآن کریم و تحقیقات علمی دهه های اخیر، شیردهی مادر به میزان ۲ سال (۲۴ ماه) و به خصوص به هر فرزند به میزان ۲ سال (۲۴ ماه) اثرات مفیدی در پیشگیری از ابتلا به سرطان سینه ی زنان دارد.

ب) شیردهی به مدت ۲ سال و پیشگیری از سرطان تخمدان: در مقالات و کتب پزشکی متعددی، به نقش مهم شیردهی مادر، در جلوگیری از بروز سرطان تخمدان در مادر اشاره شده است. اما نکته ی مهم این که در بسیاری از کتب مرجع و تحقیقات میدانی انجام شده، ۲ سال (۲۴ ماه) شیردهی، نقش کلیدی در این میان بازی می کند!:^(۱۳)

…

…

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی مادر، در جلوگیری از سرطان تخمدان مادر.

بدین ترتیب همانگونه که ملاحظه فرمودید، مطابق فرمایش قرآن کریم و تحقیقات علمی دهه های اخیر، شیردهی مادر به میزان ۲ سال (۲۴ ماه) اثرات مفیدی در پیشگیری از ابتلا به سرطان تخمدان دارد.

ج) شیردهی به مدت ۲ سال و پیشگیری از سکته ی قلبی در مادر: مطابق برخی از تحقیقات مستند و معتبر علمی، شیردهی مادر به مدت ۲ سال (۲۴ ماه)، از بروز بیماری های عروق کرونر قلبی و سکته ی قلبی در مادر می کاهد و از وی در مقابل این بیماری ها محافظت می نماید:^(۱۴)

…

…

اثر مفید ۲۴ ماه شیردهی مادر، در جلوگیری از بیماری عروق کرونر قلب و سکته ی قلبی مادر.

بدین ترتیب همانگونه که ملاحظه فرمودید، مطابق فرمایش قرآن کریم و تحقیقات علمی دهه های اخیر، شیردهی مادر به میزان ۲ سال (۲۴ ماه) اثرات مفیدی در پیشگیری از ابتلا به سکته ی قلبی دارد.

 مثال های فوق، تنها بخشی از شواهد موجود پیرامون فواید ۲ سال (۲۴ ماه) شیردهی مادر برای وی و فرزندش می باشد و قطعاً اگر تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد، شواهد بیشتری نیز در این زمینه به دست خواهد آمد.

 با توجه به مطالبی که ذکر گردید مشخص می شود که مطابق تحقیقات انجام شده، ۲ سال شیردهی (۲۴ ماه شیردهی) مادر به فرزندش، نه تنها موجب بروز فواید بی شماری برای کودک می گردد (مانند پیشگیری از بروز آسم، آلرژی، چاقی، دیابت، انتروکولیت نکروزان، سلیاک، بیماری های قلبی – عروقی، عفونت ها و افزایش فعالیت سیستم ایمنی و ضریب هوشی و …)، بلکه موجب پیشگیری از بروز سرطان های سینه، تخمدان و بیماری های قلبی – عروقی در مادر نیز می گردد. نکته ی مهم این که اثرات سودمند نامبرده، همگی طی ۲ سال (۲۴ ماه) شیردهی حاصل می شوند و برای ظاهر شدن اثرات مذکور، باید شیردهی مادر به فرزندش، به مدت ۲ سال ادامه یابد.

 اما شگفت انگیز این که در کتاب مقدس و آسمانی قرآن کریم نیز به ۲ سال شیردهی مادر به فرزندش تصریح شده است و کمال شیردهی مادر به فرزندش، در شیردهی ۲ ساله ی مادر به فرزند دانسته شده است. این اعجاز قرآن کریم در ۱۴ قرن قبل و هنگامی که هنوز ابزارآلات و ادوات پیشرفته ی تحقیقاتی وجود نداشتند، علاوه بر این که درایت، دانایی و عظمت خداوند متعال را نشان می دهد، موجب می گردد که جامعه ی اسلامی، از نظر سلامت جسمی نیز جامعه ای شاداب، با نشاط و سالم باشد. به عبارت دیگر، مادر مسلمانی که مطابق دستورات قرآن کریم، ۲ سال تمام (۲۴ ماه) به فرزند خود شیر می دهد، نه تنها با این میزان شیردهی سلامتی فرزند خود را در همه ی ابعاد تامین می کند، بلکه همان مدت شیردهی (۲ سال یا ۲۴ ماه) به همان فرزند، خود مادر را نیز در برابر سرطان های سینه، تخمدان و بیماری های قلبی – عروقی محافظت می نماید.

 البته در میان روایات معصومین (علیهم السلام) نیز توصیه ها و پیشگویی های متعددی پیرامون فواید شیر مادر بیان شده است که انطباق شگفت انگیزی بر کشفیات پزشکی قرون اخیر دارد و ما به دلیل پرهیز از اطاله ی کلام، مجبوریم از آن ها صرف نظر نموده و مطالعه و تفحص پیرامون آن ها را به عزیزان محترم مخاطب وبسایت وانهیم.

 بدین ترتیب در می یابیم که اشاره و تصریح آیه ی ۲۳۳ سوره ی « بقره » و آیه ی ۱۴ سوره ی « لقمان » قرآن مجید به شیردهی مادر به فرزندش به مدت ۲ سال (۲۴ ماه)، یکی از معجزات بزرگ علمی قرآن کریم در علوم پزشکی می باشد و از یک واقعیت بزرگ علمی پرده بر می‌دارد. از آنجا که قرآن مجید، ۱۴۰۰ سال قبل در سرزمین خشک و بی‌آب و علف عربستان و بر قلب یک پیامبر امّی (درس نخوانده) نازل شده است، جای هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای باقی نمی‌ماند که این کتاب عزیز از جانب یک پروردگار بلندمرتبه و دانا برقلب بنده اش نازل گشته است؛ چرا که یک انسان درس نخوانده، آن هم در جامعه‌ای همچون عربستان آن روز و در  شرایطی  که  ابزار آلات  پیشرفته  نیز  وجود  نداشت، نمی‌توانست از چنین راز علمی بزرگی با این دقت و صلابت پرده بردارد.

 در واقع آیه ی ۲۳۳ سوره ی « بقره » و آیه ی ۱۴ سوره ی « لقمان » قرآن مجید یکی از بهترین اسنادی است که می‌توان به کمک آن در مقابل کفار و مشرکین تحدی (مبارزه‌طلبی) کرد و حقانیت اسلام را به جهانیان ثابت نمود. امید است که کشفیات علمی از این قبیل، بشر نادان و جاهل عصر آخرالزمان را به سوی ارزش‌های الهی سوق دهد.

 یک سوال: با توجه به آیه ی ۱۵ سوره احقاف که می‌فرماید: بار برداشتن و از شیر گرفتن او سی ماه است‌؛ از طرفی بنابر آیات دیگر قرآن‌، دوره ی از شیر گرفتن دو سال تمام است‌، بنابراین‌، این اختلاف ۳ ماه مربوط به چیست‌؟^(۱۵)

 پاسخ: قرآن کریم در یک آیه مجموع دوره ی بارداری و شیر دادن را بیان کرده است‌: “… دوره ی حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است … ” (احقاف‌،۱۵)

در آیات دیگر مدت شیر دادن را دو سال معرفی می‌کند:” مادران فرزندان خود را دو سال کامل شیر دهند، آنان که بخواهند دوره ی شیر دادن را تکمیل کنند”…  (بقره‌،۲۳۳)
“و از شیر باز گرفتنش در دو سال است‌…” (لقمان‌،۱۴) بنابراین مجموع دوران بارداری و شیردادن حداقل سی ماه است که بیست و چهار ماه دوران شیر دادن و شش ماه مدت حمل.

‌ فقها و مفسران از مجموع این آیات و روایات اسلامی استفاده کرده‌اند که ۲۴ ماه دوره ی شیردهی است و حداقل دوره ی بارداری ۶ ماه می‌باشد.

در روایت است که در زمان خلیفه ی دوم‌، حضرت علی‌ از اعدام زنی که پس از شش ماه ازدواج‌، وضع حمل نموده بود جلوگیری نمود و برای اثبات این که حداقل دوره ی بارداری شش ماه است به آیات مذکور استناد نمود و وضع حمل در شش ماهگی را ممکن دانست‌. (ر.ک‌:وسائل الشیعه‌، شیخ حر عاملی‌، ج ۲۱، ص ۳۸۲، مؤسسة‌آل البیت / تفسیر المیزان‌، علامه طباطبایی‌؛، ج ۱۸، ص ۲۰۱ / تفسیر نمونه‌، آیت اللّه مکارم شیرازی‌، ج ۲۱، ص ۳۲۷، دارالکتب الاسلامیة‌.)^(۱۶)

 نکته ی جالب این که مطابق تحقیقات انجام شده توسط محققان علوم پزشکی، مشخص شده است که در عالم واقع نیز حداقل دوره ی بارداری موثر نیز ۶ ماه می باشد و کودکانی که قبل از ۶ ماهگی به دنیا می آیند، به میزان قابل توجهی مرگ و میر بالاتری نسبت به کودکانی دارند که بعد از ۶ ماهگی به دنیا می آیند^.(۱۷)

 بدین ترتیب، آیات مذکور، تناقضی با یکدیگر ندارند و مکمل یکدیگر به حساب می آیند. به نحوی که کودکی که در ۶ ماهگی به دنیا می آید، باید حداقل ۲۴ ماه (۲ سال تمام) از شیر مادر مصرف کند تا سالم بماند و کودک به دنیا آمده در ۹ ماهگی، باید حداقل ۲۱ ماه شیر مادر مصرف نماید تا از آثار مفید شیر مادر بهره ببرد؛ (مجموع دوره ی بارداری+دوره ی شیردهی=حداقل ۳۰ ماه و هرچه کودک نارس تر، دوره ی اجباری مصرف شیر مادر در او طولانی تر)  اما زمان های نامبرده، زمان های حداقلی هستند؛ زمان توصیه شده و تصریح شده (نه حداقلی) برای شیردهی تمام مادران بدون توجه به سن تولد کودک طبق آیات مبارک قرآن، ۲۴ ماه (۲ سال تمام) می باشد. (اصولاً شیردهی به مدت ۲ سال به تمام مادران (اعم از مادران صاحب فرزند رسیده یا نارس) توصیه شده است، اما نوزادان نارس حداقل ۲۴ ماه و نوزادان رسیده حداقل ۲۱ ماه باید شیر مادر دریافت کنند و از میزان مذکور نباید کمتر شیر مادر مصرف نمایند.)

 با توجه به مطالبی که گفته شد، مطابق فرمایش قرآن مجید در ۱۴ قرن قبل، مادران به منظور کامل نمودن دوره ی شیردهی خود به نوزادانشان، باید ۲۴ ماه (۲ سال تمام) به فرزندانشان شیر دهند که آثار مفید و برکات مادی و معنوی این مدت شیردهی برای مادر و فرزند، مطابق کشفیات علمی قرون اخیر اثبات شده است و این مسئله برگ دیگری را در دفتر اعجاز علمی قرآن کریم ثبت نموده است. ان شاء الله با تلاش ها و مجاهدت های دانشمندان مسلمان، جنبه های بیشتری از معجزات و کرامات قرآن کریم و روایات اهل بیت (علیهم السلام) مکشوف خواهد گردید.

 در پایان از خداوند متعال خواستاریم تا ظهور منجی عالم بشریت حضرت مهدی صاحب الزمان (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را هر چه سریع‌تر تسریع فرماید تا به واسطه ی هدایت بی‌پایان و راهنمایی‌های ارزشمند ایشان، جامعه‌ ی بشری با شتاب هر چه بیشتر به سوی جامعه ای آرمانی که در آن اخلاق، علم، مذهب و فرهنگ در اوج کمال می‌باشد، حرکت کند…

منابع و مآخذ…

۱ -
http://wiki.ahlolbait.ir/home/-/wiki/Islamic_Wiki/%D9%85%D8%B4%D8%AE%D8%B5%D8%A7%D8%AA%20%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84%20%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87%20%D9%87%D8%A7%DB%8C%20%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86

2 –
http://www.alvadossadegh.com/fa/best-article/167-1388-05-14-10-40-51.html

3 –
http://www.alvadossadegh.com/fa/best-article/167-1388-05-14-10-40-51.html

4 –
http://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding
و
http://www.answers.com/topic/breastfeed

5 –
http://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding
و
http://www.answers.com/topic/breastfeed

6 –
http://www.who.int/nutrition/topics/exclusive_breastfeeding/en/
و
http://rehydrate.org/breastfeed/index.html
و
http://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding
و
http://www.answers.com/topic/breastfeed

7 –
http://rehydrate.org/breastfeed/index.html
و
http://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding
و
http://www.answers.com/topic/breastfeed

8 –
http://www.naturallysavvy.com/pediatric-nutrition/breastfeeding-past-the-first-year

9 –
Ronald S Gibbs, Beth Y Karlan, Arthur F Haney, Ingrid Nygaard. Danforth’s Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins Publishers.  ۱۰th Ed (2008). Chapter 56 (Disorders of the Breast).
و
James R., Md. Scott, Ronald S., Md. Gibbs, Beth Y., Md. Karlan, Arthur F., Md. Haney, David N. Danforth’s Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins Publishers. 9th Ed (2003). Chapter 50 (Disorders of the Breast).

10 –
Ronald S Gibbs, Beth Y Karlan, Arthur F Haney, Ingrid Nygaard. Danforth’s Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins Publishers.  ۱۰th Ed (2008). Chapter 56 (Disorders of the Breast).
و
James R., Md. Scott, Ronald S., Md. Gibbs, Beth Y., Md. Karlan, Arthur F., Md. Haney, David N. Danforth’s Obstetrics and Gynecology. Lippincott Williams & Wilkins Publishers. 9th Ed (2003). Chapter 50 (Disorders of the Breast).

11 –
LIPWORTH, L.; BAILEY, L. R.  & TRICHOPOULOS, D., 2000. History of breastfeeding in relation to breast cancer risk: A review of the epidemiologic literature. Journal of the National Cancer Institute, 92:302-312.
و
London SJ, Colditz GA, Stampfer MJ,Willett WC, Rosner BA, Corsano K, et al. Lactation and risk of breast cancer in a cohort of US women. Am Epidemiol 1990;13:17–۲۶٫
و
Michels KB, Willett WC, Rosner BA, Manson JE, Hunter DJ, Colditz GA, et al. Prospective assessment of breast-feeding and breast cancer incidence among 89,887 women. Lancet 1996;347:431–۶٫
و
Katsouyanni K, Lipworth L, Trichopoulou A, Samoli E, Stuver S, Trichopoulos
D. A case–control study of lactation and cancer of the breast. Br J Cancer 1996;73:814–۸٫
و
Siskind V, Schofield F, Rice D, Bain C. Breast cancer and breast-feeding: results from an Australian case–control study. Am J Epidemiol 1989;130: 229–۳۶٫
و
Newcomb PA, Storer BE, Longnecker MP. Lactation and a reduced risk of premenopausal breast cancer. N Engl J Med 1994;330:81–۷٫
و
Yang CP, Weiss NS, Band PR, Gallagher RP, White E, Daling JR. History of lactation and breast cancer risk. Am J Epidemiol 1993;138:1050–۶٫
و
Negri E, Braga C, La Vecchia C, Levi F, Talamini R, Franceschi S. Lactation and the risk of breast cancer in an Italian population. Int J Cancer 1996;67:161–۴٫
و
Layde PM, Webster LA, Baughman AL, Wingo PA, Rubin GL, Ory HW, et al. The independent associations of parity, age at first full term pregnancy, and duration of breast-feeding with the risk of breast cancer. Cancer and Steroid Hormone Study Group. J Clin Epidemiol 1989;42:963–۷۳٫
و
Adami HO, Bergstrom R, Lunk E, Meirik O. Absence of an association between reproductive variables and the risk of breast cancer in young women in Sweden and Norway. Br J Cancer 1990;62:122–۶٫
و
Zheng T, Duan L, Liu Y, et al. Lactation reduces breast cancer risk in Shandong Province, China. Am J Epidemiol 2000;152:1129–۳۵٫
و
Layde PM, Webster LA, Baughman AL, et al. The independent associations of parity, age at first full term pregnancy, and duration of breastfeeding with risk of breast cancer. J Clin Epidemiol 1989;42(10):963–۷۳٫
و
Valaoras VG, MacMahon B, Trichopoulos D, Polychronopoulou A. Lactation and reproductive histories of breast cancer patients in greater Athens, 1965–۶۹٫ Int J Cancer 1969;4:350–۶۳٫
و
Newcomb PA, Storer BE, Longnecker MP, et al. Lactation and a reduced risk of premenopausal breast cancer. New Eng J Med 1994;330(2):81–۷٫
و
www.paho.org/english/ad/fch/bob5.pdf

12 –
Zheng T, Duan L, Liu Y, et al. Lactation reduces breast cancer risk in Shandong Province, China. Am J Epidemiol 2000;152:1129–۳۵٫

۱۳ –
Ness RB, Grisso JA, Cottrea C, et al. Factors related to inflammation of the ovarian epithelium and risk of ovarian cancer. Epidemiology 2000;11:111–۱۷٫
و
www.paho.org/english/ad/fch/bob5.pdf

14 –
Stuebe AM, Michels KB, Willett WC, Manson JE, Rexrode K, Rich-Edwards JW: Duration of lactation and incidence of myocardial infarction in middle to late adulthood. Am J Obstet Gynecol 2009;200:138.e1–۸

۱۵ –
http://www.jawab.ir/qa/%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A2%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%D9%82%D8%A7%D9%81-%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%B4%DB%8C%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%87

16 –
http://www.jawab.ir/qa/%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%A2%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%A7%D8%AD%D9%82%D8%A7%D9%81-%D9%85%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%86-%D8%B4%DB%8C%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%87

17 –
http://www.iau-tmuj.ir/browse.php?a_code=A-10-1-171&sid=1&slc_lang=fa
و
http://www.iau-tmuj.ir/browse.php?a_id=171&slc_lang=fa&sid=1&ftxt=1
و
http://sid.ir/fa/VEWSSID/J_pdf/69913875407.pdf
و
http://qurancity.ir/tabid/283/id804/42912/Default.aspx
و
Markestad T, Kaaresen PI, Rønnestad A, Reigstad H, Lossius K, Medbo S, et al; Norwegian Extreme Prematurity Study Group. Early death, morbidity, and need of treatment among extremely premature infants. Pediatrics 2005;115:1289-98.
و
Tsao PN, Teng RJ, Wu TJ, Tang JR, Yau KI. Early outcomes of ELBW infants in Taiwan. J Formos Med Assoc 1998;97:471-76.
و
Fanaroff AA, Wright LL, Stevenson DK, Shankaran S, Donovan EF, Ehrenkranz RA, et al. Very-low-birth-weight outcomes of the National Institute of Child Health and Human Development Neonatal Research Network, May 1991 through December 1992. Am J Obstet Gynecol 1995;173:1423-31.
و
Vanhaesebrouck P, Allegaert K, Bottu J, Debauche C, Devlieger H, Docx M, et al. The EPIBEL study: outcomes to discharge from hospital for extremely preterm infants in Blgium. Pediatrics 2004;114:603-75.
و
Sutton L, Bajuk B, NSW Neonatal Intensive Care Unit Study Group: Population-based study of infants born at less than 28 weeks’ gestation in New South Wales, Australia, 1992-3. Paediatr Perinat Epidemiol 1999;13:288-301.
و
Larroque B, Bréart G, Kaminski M, Dehan M, André M, Burguet A, et al. Survival of very preterm infants: Epipage, a population based cohort study. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2004;89:F139-44

منبع : وعده صادق